Điện Biên là vùng đất giàu văn hóa. Văn hóa lễ hội Điện Biên với sự đa dạng và phong phú của các dân tộc sinh sống nơi đây. Mỗi lễ hội mang một ý nghĩa và nét đẹp văn hóa riêng biệt, tạo nên những ấn tượng khó quên trong lòng du khách. Điện Biên là nơi hội tụ của 21 dân tộc anh em, nên nền văn hoá được hình thành từ sự giao lưu, kết hợp và chọn lọc những giá trị tốt đẹp nhất, được biểu hiện rõ ràng nhất qua các lễ hội văn hóa. Du lịch Điện Biên luôn ghi sâu trong trái tim người dân cả nước và một yếu tố quan trọng góp phần tạo nên điều đó là bản sắc văn hóa độc đáo, phong tục tập quán đặc trưng, kết hợp với vẻ đẹp quyến rũ của những cánh rừng hoa ban và những điệu xòe duyên dáng của những cô gái Tây Bắc.
Hãy cùng Tourhot24h.vn khám phá xem mỗi lễ hội Điện Biên có những nét văn hóa độc đáo thú vị nào nhé!
1. Lễ kỷ niệm chiến thắng Điện Biên Phủ
Hàng năm, vào ngày 7 tháng 5, lễ kỷ niệm chiến thắng Điện Biên Phủ được tổ chức rất long trọng, đặc biệt là ở các năm chẵn và năm tròn. Ngày lễ này không chỉ là dịp để tỉnh Điện Biên tự hào về quá khứ anh hùng mà còn là cơ hội để cả nước và thế giới nhìn lại một phần quan trọng trong lịch sử Việt Nam. Hàng nghìn du khách từ khắp nơi đổ về để được ngắm nhìn những địa danh một thời oanh liệt, nơi đã chứng kiến những đợt sóng gió lịch sử nảy lửa.
Lễ kỷ niệm không chỉ là dịp để tưởng nhớ về quá khứ hào hùng mà còn là dịp để tôn vinh tinh thần đoàn kết, gan dạ và hy sinh của những người lính anh hùng. Đến với Điện Biên vào những ngày này, bạn sẽ được trải nghiệm không khí trang trọng, đồng lòng tưởng nhớ và tôn vinh những người anh hùng đã hy sinh vì tự do và độc lập của tổ quốc.
2. Lễ hội hoa ban
Lễ hội Hoa Ban là một nét văn hóa truyền thống độc đáo và lâu đời của người dân Điện Biên. Hàng năm, vào tháng 2 âm lịch, khi mùa xuân đến và hoa ban nở trắng khắp núi rừng, người Thái Tây Bắc lại tổ chức hội hoa ban để cầu mùa, cầu phúc, bày tỏ lòng hiếu thảo với tổ tiên và tạo cơ hội cho trai gái gặp gỡ, giao lưu qua những câu hát, tiếng đàn.
Lễ hội Hoa Ban là lễ hội Điện Biên thu hút nhiều du khách đến tham gia, không chỉ để chiêm ngưỡng vẻ đẹp của hoa ban mà còn để khám phá các quần thể di tích chiến trường Điện Biên Phủ, tìm hiểu về phong tục tập quán của các dân tộc thiểu số và tham quan những di tích lịch sử nổi bật của vùng đất này. Lễ hội Hoa Ban là ngày hội của tình yêu và hạnh phúc, là biểu tượng của sự sống và sự vươn lên của người dân Điện Biên.
3. Lễ hội thành Bản Phủ
Một lễ hội truyền thống đậm đà bản sắc dân tộc ở Điện Biên là lễ hội Thành Bản Phủ. Lễ hội này diễn ra vào ngày 24 và 25 tháng 2 âm lịch hàng năm để tôn vinh những chiến công của Hoàng Công Chất và các tướng lĩnh, nghĩa quân khác trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược giặc Phẻ tại Mường Then.
Lễ hội gồm hai phần: phần lễ và phần hội. Phần lễ bao gồm các nghi thức rước kiệu, dâng hương, cúng tế để tưởng nhớ các vị anh hùng, liệt sỹ đã hy sinh vì đất nước. Phần hội là dịp để người dân tham gia các hoạt động vui chơi, giải trí, giao lưu văn hóa như hái đào tiên, đánh đáo cá, bắt lợn lấy thưởng, tung còn, thi bắn nỏ, chơi cờ phạ, đẩy gậy, kéo co nam nữ… Cũng trong phần hội, các dân tộc thiểu số ở Điện Biên còn biểu diễn những tiết mục nghệ thuật đặc trưng của mình như múa hát, múa sạp, múa xòe… Lễ hội Thành Bản Phủ là một sự kiện mang ý nghĩa lịch sử và văn hóa quan trọng của Điện Biên.
4. Lễ Tủ Cải của dân tộc Dao Quần chẹt
Lễ Tủ Cải của người Dao, một nghi lễ rất quan trọng trong đời sống tín ngưỡng và văn hóa của họ. Đây là lễ đặt tên thứ hai (tên âm) cho người con trai trong dòng tộc, để xưng hô với tổ tiên và các thần linh, vì khi cúng lễ xưng tên với tổ tiên họ kiêng dùng tên thật. Lễ thường được làm vào cuối năm hoặc đầu năm mới, khi mọi người đã thu hoạch xong vụ mùa và có thời gian nông nhàn. Lễ không có ngày cố định, mà tùy thuộc vào khả năng kinh tế của từng gia đình. Con trai phải từ 8 tuổi trở lên mới được làm lễ Tủ Cải.
Lễ Tủ Cải là dấu ấn của sự trưởng thành của con trai Dao, giống như lễ thành đinh của người Kinh xưa. Người Dao tin rằng chỉ khi đã làm lễ Tủ Cải, con trai mới có đủ quyền và nghĩa vụ trong dòng họ và cộng đồng. Những người làm thầy mo cũng phải qua lễ này. Lễ Tủ Cải là một phần không thể thiếu trong văn hóa của người Dao, góp phần duy trì và phát huy những giá trị truyền thống, giáo dục thế hệ sau và tạo sự gắn bó vững chắc trong cộng đồng.
5. Lễ hội mừng măng mọc (Kin Lẩu Nó)
Lễ mừng măng mọc là một lễ hội truyền thống tươi vui của các dân tộc miền núi phía Bắc Việt Nam, như Mảng, Xinh Mun, Kháng, Phù Lá, La Hủ, Khơ Mú. Được tổ chức vào đầu mùa mưa, thường là trong khoảng tháng 5 hoặc tháng 6. Đây là dịp quan trọng để cộng đồng tận hưởng niềm vui và gửi lời cảm ơn đến thần trời và thần đất.
Lễ hội diễn ra vào thời điểm những búp măng vừa nở rộ, tượng trưng cho sự khởi đầu của mùa sản xuất mới. Người dân tin rằng việc mừng măng mọc sẽ mang lại một mùa màng tốt tươi, đồng thời đảm bảo cho cuộc sống an lành và ấm no của cộng đồng. Qua lễ hội, họ thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đến thần trời và thần đất. Nếu bạn muốn trải nghiệm không khí truyền thống độc đáo và sôi động của lễ mừng măng mọc, hãy tham gia lễ hội Điện Biên để khám phá vẻ đẹp và ý nghĩa sâu sắc của lễ hội này nhé!
Tham khảo: Tất tần tật kinh nghiệm du lịch Điện Biên từ A – Z mới nhất 2023
6. Lễ hội mừng mưa rơi của dân tộc Khơ Mú
Người Khơ Mú có một lễ hội truyền thống để chào đón những cơn mưa đầu mùa, mang lại sự phồn thịnh cho nương rẫy. Lễ hội này được gọi là “om đin om đang”, nghĩa là lễ hội mừng nước. Lễ hội được tổ chức vào cuối tháng 3, đầu tháng 4 âm lịch, tùy theo thời tiết.
Lễ hội bao gồm hai phần: phần lễ và phần hội. Phần lễ là nghi thức cúng tế thần linh, cầu mong mưa tốt, gió lành, sức khỏe dồi dào và tránh xa những điều xấu xa. Phần hội là những màn biểu diễn văn nghệ đặc sắc của dân tộc, trong đó có điệu múa “om đin om đang” là điệu múa chính. Lễ hội được diễn ra trên nhà sàn, với sự tham gia của tất cả mọi người trong bản.
7. Lễ cúng bản của người Cống
Lễ cúng bản là một nét đẹp văn hóa truyền thống độc đáo của cộng đồng người Cống. Hàng năm, đặc biệt là vào mùa tháng 3 âm lịch, khắp các bản của người Cống đều hân hoan tổ chức “Lễ cúng bản” – một nghi thức được tổ chức trước khi vụ gieo hạt.
Vào ngày lễ, từng con đường dẫn vào bản đều được trang trí bởi những cổng lớn, cùng với việc cắm dấu hiệu kiêng kỵ để không ai được vào bản. Người dân đồng lòng tuân thủ quy tắc này, đồng thời họ chắc chắn rằng không có ai được phép xâm nhập vào lễ cúng bản.
Mỗi gia đình sẽ tự thực hiện nghi thức lễ cúng trên nương, đặt lên bàn lễ những vật phẩm linh thiêng như cơm, rượu, và các loại trái cây. Họ cầu nguyện cho một mùa màng bội thu, không bị phá hoại bởi côn trùng và chim chóc. Lễ cúng bản của người Cống không chỉ là một lễ hội truyền thống, mà còn là cơ hội để thể hiện lòng biết ơn đối thần linh, mẹ thiên nhiên.
8. Lễ mừng cơm mới dân tộc Si La
Vào khoảng cuối tháng 8 đến đầu tháng 9 âm lịch, khi lúa đầu mùa chín vàng, người Si La tổ chức lễ mừng cơm mới để tưởng nhớ và biết ơn tổ tiên, ông bà, cha mẹ đã truyền lại cho họ những kỹ năng và kinh nghiệm sản xuất. Họ sẽ lấy những hạt lúa chín đầu tiên cho các vị tổ tiên trước khi thu hoạch toàn bộ.
Lễ mừng cơm mới của người Si La là một nghi thức nông nghiệp mang nhiều giá trị văn hóa tích cực và là một phần không thể thiếu trong truyền thống của họ. Lễ kết thúc trong không khí vui tươi và ấm áp của bữa cơm liên hoan, mọi người cùng chia sẻ niềm vui về thành quả của vụ mùa bội thu và hy vọng rằng cuộc sống của họ sẽ luôn có nhiều niềm vui như vậy.
Tham khảo: Tour du lịch Điện Biên – Tà Xùa – Mộc Châu – Mường Phăng 4N3Đ
9. Lễ hội Hạn Khuống giao duyên
Một nét đặc sắc của văn hóa lễ hội Điện Biên là lễ hội Hạn Khuống giao duyên của người Thái. Đây là một hoạt động văn hóa mang tính giải trí, giao lưu, kết bạn qua những bài hát chuyện kể trong không khí ấm áp của cộng đồng. Lễ hội được tổ chức vào giữa tháng 11, khi mùa thu chuyển mình sang đông.
Địa điểm tổ chức lễ hội là một khu đất rộng và thoáng, nơi các thanh niên trong bản sẽ xây dựng một sàn cao 1,5 m, bao quanh bằng phên mắt cáo và có cửa ra vào. Lễ hội bắt đầu khi trời tối và lửa bếp đã cháy rực đỏ. Các thanh niên nam nữ đến với lễ hội để hát đối đáp, tâm sự và làm quen với nhau. Hoạt động này kéo dài cho đến khi bình minh ló dạng, rồi mọi người sẽ chia tay nhau. Đêm hôm sau, lễ hội Hạn Khuống do phái nữ tổ chức. Mục đích của đêm này là để các thanh niên nam nữ tìm hiểu thêm về nhau và chọn bạn đời cho mình.
10. Lễ Bó khăn khoai
Đối với người Thái trắng, con trâu không chỉ là một loài vật nuôi, mà còn là một người bạn đồng hành trong công việc sản xuất nông nghiệp. Sau khi thu hoạch xong lúa, người Thái trắng thường tổ chức lễ Bó khoăn khoai để bày tỏ lòng biết ơn và tôn kính đối với con trâu, nhờ có sức kéo của chúng mà mùa màng được bội thu, cuộc sống được ấm no, sung túc.
Con trâu là động vật quan trọng nhất đối với người Thái trắng, bởi họ là dân nông nghiệp chuyên canh tác lúa nước ở các thung lũng ven sông, suối. Người Thái trắng có câu “Người Xá ăn theo lửa, người Thái ăn theo nước”, thể hiện sự gắn bó với môi trường sống và phương thức sản xuất của họ. Người Thái trắng cũng có những kinh nghiệm và kiến thức sản xuất lúa nước khá tốt, được biểu hiện qua các tục ngữ như “làm nương ủ lá cây, làm ruộng thả nước ngập luống cày. Do đó, con trâu là yếu tố then chốt để đảm bảo sự phát triển của nền nông nghiệp của người Thái trắng.
Qua những chia sẻ ở bài viết trên, bạn ấn tượng với lễ hội nào nhất, hãy chia sẻ cho Tourhot24h.vn biết nhé! Chúc bạn sẽ có một chuyến hành trình đến Điện Biên để cảm nhận và trải nghiệm những nét văn hóa đặc sắc của các lễ hội Điện Biên này thật ý nghĩa nhé!
