Nếu bạn từng đến Trung Quốc, bạn có thể nhận ra một điều thú vị. Người Trung Quốc từ xây nhà, chọn hướng cửa chính, đặt giường ngủ, thậm chí cả vị trí bếp nấu hay thời điểm khai trương cửa hàng… tất cả đều gắn liền với phong thủy.
Vậy, vì sao người Trung Quốc lại tin phong thủy đến vậy? Câu trả lời không chỉ nằm ở tín ngưỡng mà còn ẩn chứa trong chiều sâu lịch sử, triết học và cách họ cảm nhận vạn vật trong vũ trụ.
1. Phong thủy – “nghệ thuật sống hài hòa với tự nhiên”
Phong thủy hay theo cách nói của người Trung Hoa là “Feng Shui” (風水), không đơn thuần chỉ là mê tín hay trang trí. Đây là một hệ thống tri thức cổ truyền ảnh hưởng đến đời sống, văn hóa, kiến trúc và cả tâm linh của người Trung Quốc suốt hàng ngàn năm.
Phong thủy ra đời cách đây hơn 3.000 năm, bắt nguồn từ nhu cầu chọn nơi an cư lý tưởng của người Trung Hoa cổ đại. Khi họ sống du mục và săn bắn, họ dần nhận ra rằng những vùng đất gần nước, tránh gió mạnh, có núi bao bọc thì cây cối tươi tốt, vật nuôi khỏe mạnh, con người sống lâu hơn. Từ đó hình thành nên triết lý: “thuận thiên giả tồn” – người biết thuận theo trời đất thì sẽ tồn tại lâu dài.
Phong là gió, thủy là nước. Phong thủy chính là nghệ thuật chọn vị trí, sắp xếp không gian sao cho hài hòa giữa con người với thiên nhiên để đón sinh khí, tránh tà khí, thúc đẩy sức khỏe, tài lộc và bình an.
2. Phong thủy gắn liền với triết học và tín ngưỡng Á Đông
Âm dương ngũ hành
Người Trung Quốc từ xưa đã sống với niềm tin rằng, vũ trụ vận hành theo quy luật âm – dương và ngũ hành (Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ). Mọi vật thể, sự việc, con người đều mang một thuộc tính và năng lượng riêng, có thể tương sinh hoặc tương khắc với nhau.
Phong thủy chính là công cụ để cân bằng các yếu tố này. Một ngôi nhà đặt sai hướng, một bàn làm việc xoay về phía “xung khắc” có thể gây ra bệnh tật, công việc trì trệ, thậm chí gặp điều xui rủi. Ngược lại, nếu chọn đúng vị trí hợp mệnh, mọi việc sẽ “thuận buồm xuôi gió”.
Xem thêm “Top 8 điều đặc trưng trong văn hóa Trung Hoa cổ xưa”
Thần linh và tổ tiên
Trong tín ngưỡng truyền thống Trung Hoa, việc thờ cúng tổ tiên và các vị thần rất quan trọng. Người ta tin rằng, phong thủy của mộ phần tổ tiên ảnh hưởng trực tiếp đến phúc phận con cháu. Đó là lý do vì sao người Trung Quốc rất coi trọng việc xem ngày, chọn đất khi xây mộ – gọi là “âm trạch phong thủy”.
3. Phong thủy ảnh hưởng sâu sắc đến kiến trúc Trung Hoa
Khi du lịch Trung Quốc, bạn sẽ thấy rất nhiều công trình cổ kính như: Tử Cấm Thành, Di Hòa Viên, lăng Tần Thủy Hoàng… đều mang dấu ấn phong thủy rõ rệt.
Tử Cấm Thành – tuyệt phẩm phong thủy bậc nhất
Tử Cấm Thành ở Bắc Kinh được xây dựng dựa trên nguyên tắc tọa Bắc hướng Nam, tức là quay về hướng Nam – hướng được coi là tốt nhất theo phong thủy. Phía sau là núi (huyền vũ – biểu tượng bảo vệ), phía trước là sông (chu tước – tượng trưng cho tiền tài), hai bên có tả thanh long – hữu bạch hổ trấn giữ.
Bố cục các cung điện, hành lang, cổng chính, gò đất, hồ nước trong Tử Cấm Thành đều được sắp xếp để tạo ra dòng năng lượng luân chuyển liên tục, điều hòa khí vận cho hoàng gia.
Các ngôi chùa – nhà cổ – khu dân cư
Không chỉ các công trình lớn mà cả những ngôi nhà dân truyền thống Trung Hoa cũng thể hiện tư duy phong thủy sâu sắc. Nhà thường có sân giữa (để khí lưu thông), cửa chính tránh đối diện cửa sau (tránh thất thoát tài lộc) và đặt các vật phẩm phong thủy như hồ lô, gương bát quái, kỳ lân,… để trấn trạch, thu hút may mắn.
4. Phong thủy trong thời hiện đại
Dù thế giới thay đổi, người Trung Quốc vẫn giữ niềm tin với phong thủy. Ở các thành phố lớn như Thượng Hải, Thâm Quyến, Quảng Châu, bạn có thể thấy những tòa cao ốc hàng chục tầng vẫn thuê thầy phong thủy để chọn ngày khởi công, thiết kế vị trí cầu thang, lối vào, cây trồng, thậm chí cả cách bố trí phòng họp trong công ty.
Doanh nhân Trung Quốc thường xem phong thủy như một “bảo hiểm vô hình” giúp họ tránh rủi ro và tăng khả năng thành công. Các ngày tốt như “song thập” (10/10), ngày “lục hợp” thường được chọn để khai trương, ký hợp đồng hoặc tổ chức lễ cưới.
Dù sống trong thời đại công nghệ và trí tuệ nhân tạo nhưng rất nhiều người trẻ Trung Quốc vẫn theo dõi các tài khoản mạng xã hội chuyên chia sẻ kiến thức phong thủy. Họ chọn màu sắc quần áo theo mệnh, bố trí góc làm việc để “tăng năng lượng” và không quên cầu duyên bằng ngọc bội hoặc bùa bình an.
Phong thủy giờ đây không còn là “giáo điều cổ lỗ” mà trở thành một phong cách sống tinh tế, nơi con người hiện đại tìm lại sự hài hòa trong một thế giới biến động.
5. Phong thủy và du lịch – sự kết hợp thú vị
Nếu bạn yêu văn hóa và muốn trải nghiệm chiều sâu tư duy Trung Hoa, hãy để ý đến yếu tố phong thủy trong hành trình du lịch Trung Quốc của mình khi ghé thăm:
- Tử Cấm Thành (Bắc Kinh): hãy để ý bố cục theo “trung cung” và sự phân chia không gian theo tôn ti trật tự.
- Miếu Thành Hoàng (Thượng Hải): cảm nhận luồng sinh khí chảy giữa chợ truyền thống, khu đền và phố cổ.
- Chùa Phật Ngọc: nơi linh thiêng và hài hòa với thiên nhiên, mang đậm yếu tố “thiền – phong thủy”.
- Vạn Lý Trường Thành: không chỉ là chiến lũy, mà còn là sự “trấn yểm” huyết mạch quốc gia theo phong thủy đại địa.
…
Người Trung Quốc tin phong thủy không phải vì họ mê tín mà vì họ đã sống và cảm nhận nó như một phần máu thịt của văn hóa. Với họ, phong thủy không chỉ là cách sắp đặt vật thể, mà là nghệ thuật điều hòa giữa con người – trời đất – vạn vật. Khi hiểu điều này, bạn sẽ thấy du lịch Trung Quốc không chỉ là ngắm cảnh, ăn uống, mua sắm… mà còn là một hành trình khám phá những tầng lớp sâu thẳm trong tâm hồn Á Đông.
