Có những nơi bạn đi để ngắm cảnh, có những nơi bạn đến để tìm lại chính mình. Và cũng có những nơi, bạn đến để lắng nghe tiếng lòng của đất trời.
Lệ Giang – cổ trấn nằm giữa vùng núi Vân Nam, Trung Quốc là một nơi như thế.
1. Hành trình đến miền đất biết hát
Chuyến tàu từ Côn Minh đến Lệ Giang mất gần tám tiếng. Khi tôi bước xuống ga, không khí ở đây mang mùi của gió núi và hoa cỏ dại. Trời lạnh vừa đủ để thấy hơi thở tan vào sương và phía xa là những dãy núi tuyết Ngọc Long uy nghi sừng sững. Nghe kể rằng, ngọn núi này là biểu tượng thiêng liêng của người Naxi.
Một người phụ nữ bản địa tên Azhong, khoảng ngoài 50 tuổi đón tôi ở cổng cổ trấn. Bà mặc bộ váy thổ cẩm màu chàm, trên vai khoác chiếc khăn thêu hình chim phượng, biểu tượng của người phụ nữ Naxi. Bà đón tôi với nụ cười hiền hậu:
“Cô đến đúng mùa rồi. Lệ Giang sắp vào lễ hội Đông Ba, người Naxi chúng tôi sẽ hát những bản tình ca cổ để mời gió về.” Tôi hỏi bà:
“Tình ca Naxi là gì ạ?” Bà cười:
“Là lời của trời đất. Người Naxi không tỏ tình bằng lời mà bằng tiếng hát. Ai biết hát, người ấy có trái tim đẹp.”
2. Cổ trấn bên dòng suối – nơi âm thanh không bao giờ tắt
Lệ Giang cổ trấn như một bức tranh sống. Dòng suối Ngọc Hà uốn quanh phố, những cây cầu đá cong cong phủ rêu và hàng trăm ngôi nhà gỗ cổ hơn bảy trăm năm tuổi. Mỗi khi gió thổi qua, tiếng chuông gió vang lên lẫn trong tiếng đàn tỳ bà của người hát rong bên đường tạo nên một bản hòa âm của thời gian.
Buổi chiều, tôi ngồi trong quán trà nhỏ bên suối, nghe Azhong kể chuyện xưa:
“Từ rất lâu rồi, người Naxi tin rằng tình yêu bắt đầu từ núi tuyết Ngọc Long.
Chàng trai đầu tiên đã thề với cô gái rằng: ‘Nếu có kiếp sau, ta sẽ hóa thành mây để mỗi sáng sớm được chạm vào đỉnh núi nơi nàng ngủ.’
Cô gái cười, nói: ‘Còn em sẽ là gió, để mãi đi tìm hơi ấm của chàng.’
Thế là đến giờ, mỗi khi sương mù bao phủ núi Ngọc Long, người ta lại bảo đó là khi gió và mây đang hẹn nhau giữa trời đất.”
Tôi im lặng rất lâu. Ngoài kia, ánh chiều đổ xuống mặt suối, từng con cá vàng bơi lượn lấp lánh như những mảnh ký ức. Và tiếng nhạc Naxi vang lên từ đâu đó: không buồn, không vui, chỉ da diết như lời thầm thì của một người đã từng yêu.
3. Lời hát từ đỉnh núi tuyết
Hôm sau, tôi theo đoàn người địa phương lên núi tuyết Ngọc Long. Từ độ cao hơn 3000m, thành phố Lệ Giang phía dưới chỉ còn là một dải khói lam mờ. Tuyết rơi nhẹ, phủ lên vai áo, tan ra như chạm vào hơi thở. Giữa không gian trắng xóa ấy, một nhóm thanh niên người Naxi đang hát. Tiếng hát vang vọng giữa núi rừng, mộc mạc và trong veo. Azhong giải thích: “Đó là bài hát của đôi trai gái chuẩn bị cưới. Họ hát để xin trời đất chứng giám. Nếu núi vọng lại tiếng hát, nghĩa là tình yêu ấy được chấp nhận.”
Và thật lạ, khi họ vừa dứt lời, tiếng vang vọng mờ xa dội lại giữa vách núi. Cả nhóm cười, còn tôi thấy sống mũi cay cay. Tình yêu ở đây không cần lời hoa mỹ, không cần hứa hẹn, chỉ cần tiếng hát đủ chân thành để khiến núi rung động.
Xem thêm “Kinh nghiệm leo núi tuyết Ngọc Long Lệ Giang”
4. Quán rượu nhỏ bên phố cổ và câu chuyện dang dở
Đêm ở Lệ Giang lạnh và lãng đãng. Tôi ghé một quán rượu nhỏ bên phố cổ, nơi có người đàn ông tóc bạc đang chơi nhạc cụ cổ gọi là “dongba drum”. Ông kể rằng mình từng là nhạc công trong đoàn nghệ thuật Naxi thời trẻ, rồi ở lại cổ trấn vì một cô gái du khách.
“Cô ấy đến từ phương Nam, thích nghe tôi hát. Mùa tuyết năm đó, cô rời đi mà không nói lời nào. Tôi hát suốt 30 năm rồi, vẫn chờ một người quay lại nghe nốt cuối cùng.”
Giọng ông khàn đi nhưng tiếng đàn vẫn đều đặn như nhịp tim của những người không quên được quá khứ. Tôi hỏi ông có hối tiếc không. Ông cười: “Không đâu, vì cô ấy đã để lại cho tôi một bản tình ca. Ở Lệ Giang, khi ai đó khiến bạn muốn hát nghĩa là bạn đã yêu thật lòng rồi.”
5. Khi trời đất hát cùng con người
Ngày cuối, tôi quay lại dòng suối cổ trấn. Trời se lạnh, sương vẫn vương trên mái ngói. Tiếng đàn, tiếng hát hòa cùng tiếng nước chảy. Mọi âm thanh như tan ra trong nhau, không phân biệt đâu là người, đâu là đất trời. Tôi nhận ra, “tình ca Naxi” không chỉ là một giai điệu mà là cách người Lệ Giang sống và yêu. Họ tin rằng: “Nếu bạn yêu ai đó thật lòng, gió sẽ mang lời bạn đến với người ấy, dù cách nhau ngàn dặm.”
Lệ Giang không ồn ào, không phô trương. Mọi thứ ở đây đều dịu dàng như thể được phủ một lớp sương ký ức. Và khi bạn rời đi, nơi này vẫn hát, hát thay cho những điều chưa kịp nói, cho những người từng đến rồi đi, cho cả những kẻ đang tìm lại bản tình ca của chính mình.
Trên chuyến tàu trở về, tôi nhìn qua cửa sổ thấy dãy núi Ngọc Long dần khuất xa. Gió lạnh ùa vào, mang theo mùi hương của đất trời phương Bắc.
Tôi chợt nhớ lời Azhong: “Người đến Lệ Giang rồi đi, nhưng tình yêu của họ vẫn ở lại. Vì trời đất nơi đây chưa từng quên những người đã yêu.”
Có lẽ, Lệ Giang chính là nơi mà mỗi người đều tìm thấy một phần trái tim mình
dù là vết thương hay là điều đẹp đẽ. Và biết đâu, trong tiếng hát Naxi vang lên đâu đó giữa những con phố đá cổ kính, bạn cũng nghe được bản tình ca của riêng mình. Thử du lịch Lệ Giang một lần và cảm nhận nét đẹp rất riêng trong tình yêu của người Naxi nhé!
