Những điệu múa Cham ở Bhutan là một phần không thể thiếu trong văn hóa và tâm linh quốc gia hạnh phúc này. Các điệu múa Cham không chỉ là những màn biểu diễn nghệ thuật sống động mà còn mang ý nghĩa tôn giáo sâu sắc. Được biểu diễn trong các lễ hội lớn, điệu múa Cham thu hút sự chú ý và tôn kính từ cả người dân địa phương và du khách quốc tế. Những vũ công điêu luyện, trang phục rực rỡ và âm nhạc thiêng liêng kết hợp tạo nên một trải nghiệm đầy mê hoặc, khắc sâu trong lòng người xem và giữ vững truyền thống qua nhiều thế kỷ.
Trong bài viết hôm nay, hãy cùng Tourhot24h.vn khám phá nét đặc trưng của những điệu múa Cham ở Bhutan đầy mê hoặc này nhé!
1. Cham – Điệu múa truyền thống ở Bhutan
Múa Cham là điệu múa hoàng gia truyền thống độc đáo của Bhutan, mang trong mình nét đẹp văn hóa và tâm linh sâu sắc. Điệu múa này bao gồm các màn biểu diễn đeo mặt nạ, thường do các nhà sư và cư sĩ thực hiện, trong những bộ trang phục sặc sỡ. Múa Cham được biểu diễn chủ yếu trong lễ hội Tsechu, một lễ hội lớn và quan trọng hàng năm của Bhutan, thu hút sự tham gia của đông đảo người dân và du khách.
Trong điệu múa Cham, các vũ công thể hiện những câu chuyện về cuộc đời của Padmasambhava, vị Guru Phật giáo vĩ đại đã mang đạo Phật đến Bhutan vào thế kỷ thứ 8. Mỗi bước nhảy, mỗi động tác đều chứa đựng ý nghĩa tôn kính và sự tri ân đối với các vị thánh và giáo lý Phật giáo. Những màn trình diễn sống động, rực rỡ của múa Cham không chỉ là một hoạt động văn hóa, mà còn là một hình thức cầu nguyện và thực hành tâm linh.
Một điểm đặc biệt trong múa Cham là sự hiện diện của những người chơi nhạc cụ chũm chọe. Tiếng chũm chọe vang lên không chỉ giúp duy trì nhịp điệu cho điệu múa, mà còn làm cho buổi biểu diễn thêm phần sôi động và cuốn hút. Múa Cham không chỉ là một nghệ thuật trình diễn mà còn là một trải nghiệm tinh thần sâu sắc, đưa người xem vào một không gian linh thiêng và huyền bí của văn hóa Bhutan.
2. Những điệu múa Cham truyền thống
2.1. Điệu múa Joenpa Legso
Những điệu múa Cham truyền thống ở Bhutan là biểu tượng của văn hóa và tâm linh, trong đó nổi bật nhất là điệu múa Joenpa Legso. Điệu múa này có nghĩa là “chào mừng” và được biết đến với khả năng mang lại may mắn và sự quyến rũ cho khán giả, tạo nên bầu không khí sôi động và vui tươi cho buổi lễ. Trong khi biểu diễn Joenpa Legso, cả nam và nữ đều mặc trang phục truyền thống: nam giới mặc “gho” và đi giày “tsholham”, còn nữ giới mặc “kira”, “tego”, và “wonju”. Phong cách nhảy của điệu múa này rất cuốn hút và luôn nhận được sự đánh giá cao từ khán giả.
Điệu múa Joenpa Legso không chỉ là một màn trình diễn nghệ thuật mà còn là một phần không thể thiếu trong các lễ hội lớn của Bhutan, thể hiện sự tôn kính và lòng biết ơn đối với các vị thánh và Phật giáo. Xem điệu múa này giúp người xem cảm nhận sâu sắc hơn về giá trị văn hóa và tâm linh của đất nước Bhutan.
2.2. Điệu múa Drametse Nga Cham
Những điệu múa Cham truyền thống ở Bhutan luôn mang trong mình những giá trị sâu sắc và điển hình như điệu múa Drametse Nga Cham. Điệu múa này, có nghĩa là “điệu múa mặt nạ của Drametse”, xuất phát từ ngôi làng nhỏ Drametse ở miền Đông Bhutan. Đây là điệu múa mặt nạ phổ biến nhất ở Bhutan, với các vũ công đeo mặt nạ và chơi trống cùng nhau, tạo nên một màn trình diễn sống động và đầy màu sắc.
Lễ hội Drametse được tổ chức hai lần mỗi năm, thu hút người dân từ khắp nơi đến tham dự. Điệu múa Drametse Nga Cham là điểm nhấn của lễ hội, với sự tham gia của 16 vũ công nam và 10 nhạc công. Các vũ công mặc áo choàng lụa và đeo mặt nạ gỗ hình khuôn mặt động vật, trong khi các nhạc công chơi các loại nhạc cụ truyền thống như “dung” (kèn trumpet), “rim” (chũm chọe) và “nga” (trống). Âm nhạc trong lễ hội được chơi với 3 loại trống khác nhau: bang nga (trống hình trụ lớn), lag nga (trống cầm tay hình trụ), và nga chen (trống lớn với dùi trống).
Âm thanh của các nhạc cụ kết hợp với những động tác múa uyển chuyển, tạo nên một màn trình diễn đầy mê hoặc và lôi cuốn. Điệu múa Drametse Nga Cham đã trở thành một phần không thể thiếu của văn hóa và truyền thống Bhutan, được biểu diễn suốt năm thế kỷ qua. Dù xuất phát từ Drametse, hiện nay điệu múa này đã được biểu diễn ở hầu hết mọi nơi trên đất nước, trở thành một biểu tượng văn hóa đặc sắc và niềm tự hào của người dân Bhutan.
2.3. Điệu múa Powas
Khi nhắc đến những điệu múa Cham truyền thống ở Bhutan thì không thể không nhắc đến điệu múa Powas, nghĩa là “anh hùng”. Điệu múa này cùng với điệu múa Pams, nghĩa là “nữ anh hùng”, được gọi chung là Pa Cham và là một phần không thể thiếu của các lễ hội Tshechus. Điệu múa Powas được biểu diễn bởi các vũ công mặc trang phục áo choàng lụa sặc sỡ và đội vương miện lạ mắt trên đầu, tạo nên một hình ảnh vô cùng sống động và ấn tượng. Các vũ công không chỉ thực hiện các động tác múa uyển chuyển mà còn mang theo một chiếc trống cầm tay hình trụ nhỏ, tạo nên những âm thanh đặc trưng, góp phần làm cho buổi biểu diễn thêm phần sôi động và cuốn hút.
Điệu múa Powas được thực hiện để tưởng nhớ Guru Rinpoche, một nhân vật quan trọng trong Phật giáo Bhutan, người đã mang lại nhiều điều tốt lành và bình an cho đất nước. Mỗi động tác trong điệu múa đều chứa đựng ý nghĩa tôn kính và tri ân đối với Guru Rinpoche, thể hiện lòng thành kính của người dân Bhutan đối với vị thánh này. Xem điệu múa Powas trực tiếp tại các lễ hội Tshechus là một trải nghiệm tuyệt vời, giúp người xem hiểu sâu hơn về văn hóa và truyền thống của Bhutan. Những điệu múa Cham truyền thống, đặc biệt là điệu múa Powas, không chỉ là một nghệ thuật biểu diễn mà còn là một phần không thể thiếu của đời sống tâm linh và văn hóa của người dân Bhutan, được gìn giữ và truyền lại qua nhiều thế hệ.
2.4. Điệu múa Chungdra
Những điệu múa Cham truyền thống ở Bhutan luôn là một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh của người dân nơi đây, trong đó có điệu múa Chungdra, được coi là điệu múa hoàng gia của Bhutan. Điệu múa này nổi bật với sự chậm rãi và điềm tĩnh, thường được biểu diễn trong các phòng xử án, dzongs và tu viện, và là một phần không thể thiếu của các lễ hội Tshechus. Chungdra được xem là một trong những điệu múa lâu đời nhất ở Bhutan, có nguồn gốc từ các vị thánh Phật giáo đầu tiên. Điệu múa này được thực hiện bởi những phụ nữ đứng thành một hàng, mặc trang phục truyền thống và mang theo một chiếc khăn dệt tay. Họ cùng nhau nhảy theo nhịp điệu hoàn hảo, với các chuyển động tay rất rõ ràng và chậm rãi, không có chuyển động nhanh nào, tạo nên một không khí tôn giáo sâu lắng.
Điệu múa Chungdra không chỉ là một màn trình diễn nghệ thuật mà còn là một hình thức tôn giáo, thể hiện sự tôn kính và lòng thành kính đối với các vị thánh Phật giáo. Sự tinh tế trong từng động tác và trang phục truyền thống làm cho điệu múa này trở thành một phần không thể thiếu trong các nghi lễ quan trọng và là một di sản văn hóa quý báu của Bhutan.
2.5. Điệu múa Boedra
Một trong những điệu múa Cham truyền thống ở Bhutan là điệu múa Boedra, một điệu múa cung đình độc đáo. Boedra được biểu diễn bởi một nhóm nam và nữ, họ đứng cùng nhau tạo thành một vòng tròn. Đôi khi, điệu múa này cũng có thể được biểu diễn riêng rẽ bởi nam và nữ. Điều đặc biệt của Boedra là các động tác nhảy tuân theo nhạc của bài hát, không có bất kỳ bước cố định nào, tạo nên sự bất ngờ và hứng thú cho khán giả khi không biết bước nhảy tiếp theo sẽ như thế nào.
Ban đầu, Boedra chỉ là một màn trình diễn bài hát, nhưng sau đó các bước nhảy đã được thêm vào, làm phong phú thêm phần biểu diễn. Sự kết hợp giữa nhạc và vũ điệu trong Boedra không chỉ thể hiện sự khéo léo và tài năng của các vũ công mà còn tạo ra một không khí vui tươi và sống động. Điệu múa Boedra là một màn trình diễn nghệ thuật quan trọng trong các lễ hội và sự kiện văn hóa của Bhutan. Những điệu múa Cham truyền thống như Boedra không chỉ bảo tồn và phát huy di sản văn hóa mà còn góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của người dân Bhutan, được truyền lại và gìn giữ qua nhiều thế hệ.
3. Lịch sử các điệu múa Cham của Bhutan
Lịch sử các điệu múa Cham của Bhutan là một phần quan trọng và đầy ý nghĩa trong văn hóa và tâm linh của đất nước này. Những điệu múa Cham được biểu diễn chủ yếu trong các lễ hội lớn và tại những nơi linh thiêng như các dzong, không chỉ để giải trí cho khán giả mà còn mang ý nghĩa tôn giáo sâu sắc. Các vũ công biểu diễn điệu múa Cham đều là những người điêu luyện, được lựa chọn kỹ càng, và không một người nghiệp dư nào được phép biểu diễn. Điệu múa này đòi hỏi nhiều tuần luyện tập và sau khi biểu diễn, các vũ công thường được trao giải thưởng.
Các điệu múa Cham xuất hiện ở Bhutan từ thời kỳ lãnh đạo của Zhabdrung Ngawang Namgyel vào thế kỷ 17. Kể từ đó, truyền thống này tiếp tục và đạt đến đỉnh cao dưới sự cai trị của Jigme Dorji Wangchuck, vị vua thứ ba của Bhutan vào thế kỷ 20. Nhà vua rất yêu thích các điệu múa và bài hát, do đó các vũ công thường xuyên biểu diễn trong triều đình. Thậm chí, các nhà vua còn thường mang theo những vũ công chuyên nghiệp trong các chuyến công du của mình. Chính vì vậy, các điệu múa Cham cũng được xem là điệu múa hoàng gia ở Bhutan.
Sự kết hợp giữa nghệ thuật biểu diễn và yếu tố tâm linh làm cho các điệu múa Cham trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa Bhutan. Từ những động tác uyển chuyển, trang phục truyền thống rực rỡ đến âm nhạc đậm chất thiêng liêng, mỗi yếu tố trong điệu múa Cham đều mang ý nghĩa sâu sắc và tạo nên một trải nghiệm đầy ấn tượng cho người xem.
Những điệu múa Cham ở Bhutan không chỉ là biểu tượng của nghệ thuật và văn hóa mà còn là cầu nối tâm linh, kết nối quá khứ với hiện tại và tương lai. Những màn trình diễn điêu luyện, những động tác uyển chuyển, và trang phục truyền thống rực rỡ đã biến các điệu múa Cham trở thành một phần không thể thiếu trong các lễ hội và nghi lễ quan trọng. Với sự kết hợp giữa nghệ thuật và tâm linh trong các điệu múa, tour du lịch Bhutan từ HCM tiếp tục thu hút và làm say đắm lòng người, giữ vững vị trí của mình trong lòng du khách quốc tế.
