Âm nhạc Bhutan là một nét đẹp văn hóa truyền thống nổi bật tại “vương quốc hạnh phúc”. Đây cũng sẽ là một trải nghiệm thú vị mà du khách mong muốn được khám phá khi đến đất nước này. Hãy cùng theo chân Tourhot24h.vn khám phá những nét độc đáo của âm nhạc Bhutan nhé!
1. Bản giao hưởng của truyền thống và văn hóa
Trong bức tranh đa dạng của văn hóa Bhutan, âm nhạc đóng vai trò là một dấu ấn không thể thiếu, liên kết các thế hệ với nhau thông qua việc truyền đạt tri thức, lịch sử, lòng yêu nước và giá trị tâm linh. Đa dạng về thể loại, âm nhạc Bhutan phản ánh sự phong phú của di sản văn hóa từ những bản tình ca truyền thống, những giai điệu dân gian cho đến những bản nhạc B – Pop sôi động.
Âm nhạc Bhutan, với sự phân chia rõ ràng giữa truyền thống và hiện đại, là minh chứng cho sự giao thoa và bảo tồn văn hóa. Trong đó, âm nhạc truyền thống bao gồm những bản dân ca và nhạc tôn giáo, là nền tảng vững chắc cho sự phát triển của âm nhạc Bhutan.
2. Âm nhạc truyền thống
2.1. Âm nhạc dân gian Bhutan
Truyền thống âm nhạc dân gian phản ánh đặc trưng độc đáo của từng cộng đồng và sự đa dạng giữa các khu vực. Các ca khúc dân gian thường được thể hiện bằng ngôn ngữ Choke hoặc Dzongkha, ngôn ngữ chính của Bhutan. Những giai điệu này không chỉ là âm nhạc mà còn là phần không thể thiếu trong các điệu múa và màn trình diễn tại lễ hội Tsechu, sử dụng âm nhạc như một phương tiện để tái hiện các nhân vật như quỷ, anh hùng, hay các loài động vật.
Để có thể thực hiện thành thạo, nghệ sĩ âm nhạc dân gian cần phải có tài năng tự nhiên cùng với sự rèn luyện không ngừng. Một số dòng nhạc phụ trong âm nhạc dân gian đòi hỏi kỹ thuật ca hát rất cao, sự chính xác trong biểu cảm, độ cao của giọng hát và cử chỉ diễn xuất. Sự phong phú của âm nhạc dân gian còn được thể hiện qua việc phân loại thành nhiều nhóm và thể loại khác nhau, mỗi loại mang một nét đặc trưng riêng biệt.
2.2. Tangmo – Thể loại văn học
Tsangmo, âm nhạc truyền thống của Bhutan, thường được biểu diễn theo cặp. Đặc trưng bởi phong cách đối đáp, mỗi lời hát được tiếp nối bằng câu trả lời tương ứng, tạo nên một cuộc đối thoại hấp dẫn. Thể loại này không chỉ giới hạn trong các buổi biểu diễn thông thường mà còn là phần trong các cuộc thi âm nhạc, nơi người tham gia thể hiện khả năng sáng tạo qua từng câu chữ.
Tsangmo thường bắt đầu bằng việc mô tả một hoàn cảnh cụ thể, sau đó là những câu trả lời đầy chất thơ, phản ánh đa dạng cảm xúc từ tình yêu, lòng trắc ẩn đến sự căm ghét. Khác biệt so với các thể loại âm nhạc khác, Tsangmo không kèm theo điệu nhảy mà tập trung vào lời ca. Cấu trúc của Tsangmo gồm bốn dòng thơ, mỗi cặp dòng thơ là một đối, tạo nên sự cân xứng và hài hòa trong từng bài hát.
2.3. Lozey
Lozey và Tsangmo có nhiều điểm tương đồng nhưng cũng không ít điểm khác biệt. Lozey, được hiểu cũng là một dạng giao tiếp âm nhạc qua lại giống như Tsangmo. Các ca khúc Lozey thường xoay quanh các đề tài như truyền thống, trang phục, tục lệ và văn học, được thể hiện qua ngôn ngữ địa phương và thay đổi theo từng khu vực. Ngược lại với Tsangmo, Lozey không có một cấu trúc cố định, cho phép các bài hát có thể ngắn hoặc dài linh hoạt. Đặc biệt, Lozey không đi kèm với điệu nhảy, khác biệt rõ ràng so với Tsangmo.
2.4. Âm nhạc tôn giáo hoặc tâm linh
Câu chuyện về các nhân vật nổi tiếng và những bản ca ngợi thường được biểu hiện qua những điệu nhảy, đi kèm với mặt nạ và trang phục truyền thống. Âm nhạc của các tu viện Bhutan, được biết đến rộng rãi khắp thế giới, mang lại cho người xem những trải nghiệm độc đáo khi chứng kiến các sư sãi trình diễn.
Múa Chăm là một hình thức biểu diễn tôn giáo. Zhabdrung Ngawang Namgyal, người sáng lập và là một Lạt ma của Bhutan, được tôn vinh là người đã mang những điệu múa mặt nạ này đến với Bhutan, thường xuyên xuất hiện trong các lễ Tsechus và lễ hội tại tu viện. Như vậy, âm nhạc tôn giáo và múa Chăm là một, cùng nhau tạo nên những bản nhạc linh thiêng với cấu trúc và giai điệu phong phú.
3. Âm nhạc hiện đại
3.1. Rigsar
Rigsar, một dòng nhạc hiện đại phổ thông phát triển từ thập niên 60, đánh dấu sự khác biệt so với âm nhạc truyền thống bởi việc tích hợp nhạc cụ điện tử và lời bài hát bằng ngôn ngữ địa phương. Thể loại này không chỉ góp mặt trong điện mà còn lan tỏa đến Bollywood Ấn Độ.
Mặc dù đã trải qua giai đoạn suy giảm do sự lặp lại trong chủ đề và giai điệu, Rigsar đã trở nên quan trọng hơn từ những năm 1980 nhờ sự kết hợp với âm nhạc của Anh, Ấn Độ và Nepal. Đây là dòng nhạc chiếm lĩnh các con phố và cuộc sống hàng ngày, đặc biệt được giới trẻ ưa chuộng với những giai điệu sôi động và dễ thuộc. Các ca khúc Rigsar thường mang chủ đề về tình yêu, với những câu chuyện về chàng trai và cô gái.
3.2. B-Pop – Nhạc đại chúng
B – Pop đã nhanh chóng trở thành một phần trong di sản âm nhạc phong phú của Bhutan. Được sáng tạo và phát triển bởi M – Studio, một studio âm nhạc hàng đầu tại Thimphu, B – Pop đã chinh phục người hâm mộ và tạo ra các bản hit chỉ trong thời gian ngắn. Các ca khúc như Tharingsa và Yonphula đã trở thành biểu tượng của dòng nhạc này, ghi dấu ấn trong lòng người nghe và mở ra một chương mới cho nền âm nhạc Bhutan.
Tham khảo: Tour du lịch Bhutan bay thẳng từ HCM (4N3Đ)
4. Nhạc cụ âm nhạc Bhutan
Cũng như các sáng tác âm nhạc ở Bhutan, những nhạc cụ mang trong mình giá trị lịch sử quan trọng. Chính những nhạc cụ này đã tạo nên bản sắc đặc trưng cho âm nhạc truyền thống Bhutan. Vào cuối thập niên 1960, nhạc cụ điện tử mới bắt đầu được biết đến tại Bhutan. Nhạc cụ truyền thống vẫn giữ một vị thế không thể thay thế.
4.1. Drangyen hoặc Dranmryen
Drangyen được coi là nhạc cụ cổ xưa và phổ biến nhất trong văn hóa Bhutan, Drangyen không chỉ đòi hỏi kỹ năng cao để điều khiển giai điệu mà còn nổi bật với thiết kế đặc biệt. Phần đầu được tạo hình giống như một sinh vật thần thoại, với mục đích không chỉ là trang trí mà còn để bảo vệ người chơi khỏi những linh hồn xấu xa.
Phần thân được chế tác tỉ mỉ, với mỗi chi tiết đều được chăm chút để tạo ra chất lượng âm thanh tốt nhất. Drangyen không chỉ là một nhạc cụ, mà còn là một biểu tượng quan trọng trong nghi lễ tôn giáo và di sản văn hóa của Bhutan.
4.2. Pewang
Chiếc đàn Pewang là một loại đàn độc đáo được chế tác từ sừng của trâu hoặc bò. Để chơi đàn, người ta sử dụng một cây cung được làm từ tre đã qua sấy khô và lông đuôi ngựa căng phẳng. Cả hai nhạc cụ, Drangyen và Chiwang đều thuộc dòng nhạc cụ dây, mang đến những âm thanh đặc trưng không lẫn vào đâu được. Đây là những biểu tượng của nền âm nhạc truyền thống, góp phần làm phong phú thêm di sản văn hóa qua từng nốt nhạc vang lên từ những dây đàn.
4.3. Đong Lim
Trong nền âm Bhutan, sáo Dong Lim nổi bật với cấu trúc đặc biệt từ tre, bao gồm sáu lỗ để chơi bằng ngón tay và một lỗ thổi. Được biết đến với cái tên khác là Badui – Pa Jing, loại nhạc cụ này gắn liền với hình ảnh người chăn bò ở vùng Kheng. Đây không chỉ là một nhạc cụ, mà còn là biểu tượng của truyền thống âm nhạc phong phú, mang đậm bản sắc văn hóa Bhutan.
4.4. Aungli
Cây sáo truyền thống này được chế tác từ sừng của bò hoặc trâu, là một nhạc cụ gió độc đáo với một lỗ thông hơi ở đầu cuối. Không chỉ có vai trò trong việc tạo nên những giai điệu âm nhạc, nhưng còn có một chức năng đặc biệt trong đời sống hàng ngày: được thổi vào mỗi sáng và tối như một tín hiệu cho đàn gia súc biết thời điểm cần trở về chuồng. Đây không chỉ là một công cụ âm nhạc mà còn là một phần của nếp sống văn hóa, gắn kết cộng đồng chăn nuôi với nhịp điệu tự nhiên của cuộc sống nông thôn.
4.5. Kapka Ma
Công cụ này với hình dáng trụ đứng và được chế tạo hoàn toàn từ tre, có một khoảng không ở trung tâm. Sự kết hợp của nhiều lớp tre không chỉ tạo nên sự chắc chắn mà còn phản ánh nét đặc trưng trong văn hóa Bhutan. Đây là một minh chứng cho sự sáng tạo và khéo léo trong việc sử dụng nguyên liệu tự nhiên để phục vụ cho nghệ thuật.
5. Bảo tồn di sản âm nhạc Bhutan
Trong những năm gần đây, việc trình diễn và sáng tác âm nhạc truyền thống đã không còn phổ biến như trước. Để bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa quý báu này, nhiều tổ chức và viện nghiên cứu đã đứng ra làm nhiệm vụ quan trọng là bảo tồn và phát triển âm nhạc dân tộc. Họ đã không ngừng nỗ lực trong việc tăng cường nhận thức cộng đồng, cung cấp các khóa đào tạo chuyên sâu và mở rộng sự hiểu biết về âm nhạc truyền thống.
Các tổ chức này bao gồm Học viện Biểu diễn Nghệ thuật Hoàng gia, Viện Nghiên cứu Ngôn ngữ và Văn hóa của Đại học Hoàng gia Bhutan, Trung tâm Nghiên cứu Âm nhạc Bhutan, Quỹ Bhutan, và nhiều tổ chức khác nữa. Họ là những người gìn giữ và phát triển âm nhạc truyền thống, đảm bảo rằng chúng không chỉ tồn tại mà còn được trân trọng và phát triển trong thời đại mới.
Âm nhạc Bhutan là một kho tàng đa dạng của những bản nhạc đã được truyền từ đời này sang đời khác. Những kỹ năng ca hát đã được lưu giữ, biến âm nhạc Bhutan thành một phần không thể thiếu của di sản văn hóa, cũng như là một tác phẩm nghệ thuật đầy tính thẩm mỹ. Âm nhạc đại chúng hiện đại đã kế thừa để phù hợp với thị hiếu của thế hệ trẻ, cùng với sự phát triển của điện ảnh và truyền hình. Dẫu vậy, những vở kịch tập thể truyền thống vẫn giữ một vị trí quan trọng, và các tác phẩm âm nhạc tại Bhutan vẫn toát lên vẻ đẹp lộng lẫy và phảng phất nét huyền bí. Hãy bắt đầu hành trình khám phá Tour du lịch Bhutan 4 ngày 3 đêm cùng Tourhot24h.vn để trải nghiệm những điều tuyệt vời nhé!
