Thành phố biên giới là mái nhà chung của 21 dân tộc Điện Biên anh em, mỗi dân tộc mang theo những đặc trưng riêng biệt, tạo nên một bức tranh văn hóa phong phú và đa sắc màu. Ngôn ngữ, phong tục tập quán, và văn hóa của mỗi dân tộc Điện Biên đều đánh dấu sự đa dạng và độc đáo, làm nên bức tranh đa sắc màu của nền văn hóa vùng cao này. Trải qua dòng chảy lịch sử, những nét đặc trưng của mỗi dân tộc đã góp phần xây dựng và làm phong phú thêm văn hóa của du lịch Điện Biên.
Tourhot24h.vn mời bạn bước vào hành trình khám phá những điều thú vị và độc đáo nhất về dân tộc Điện Biên. Hãy cùng nhau chiêm ngưỡng toàn cảnh bức tranh đa sắc màu văn hóa đa dạng, hấp dẫn.
1. Dân tộc Điện Biên – Thái
Một trong những dân tộc lâu đời nhất ở Điện Biên là người Thái, đã định cư ở đây từ hơn 1200 năm trước. Người Thái chiếm đa số dân số ở tỉnh này, phân bố ở hầu hết các địa phương, nhất là ở huyện Điện Biên và Tuần Giáo. Người Thái còn có nhiều tên gọi khác nhau như Táy, Hàng Tổng, Pa Thay, Thổ Đà Bắc.
Người Thái có hai nhóm chính là Thái đen và Thái trắng, được phân biệt bằng trang phục và kiểu tóc của phụ nữ đã có gia đình. Phụ nữ Thái đen phải búi tóc lên đỉnh đầu khi đã lấy chồng, còn phụ nữ Thái trắng thì không. Người Thái có nhiều kinh nghiệm trong việc canh tác lúa nước, xây dựng hệ thống tưới tiêu, đắp phai, đào mương… Lúa nước là loại cây trồng chủ yếu. Người Thái còn nổi tiếng với vải thổ cẩm có hoa văn đẹp mắt, màu sắc tươi sáng, đệm bông lau bền chắc. Người Thái sống ở nhà sàn, mỗi bản thường có từ 30 đến 80 căn nhà liền kề, dọc theo các con suối, nguồn nước.
2. Dân tộc Điện Biên – H’Mông
Dân tộc H’Mông là dân tộc có số dân lớn thứ 2 ở Điện Biên. Họ sinh sống ở khắp các huyện của tỉnh, nhưng đặc biệt nhiều ở Tủa Chùa và Điện Biên Đông. Họ có năm nhóm chủng tộc là Mông Đơ, Mông Lềnh, Mông Si, Mông Đu và Mông Sua. Người H’Mông chủ yếu làm nghề nông nghiệp trên các vùng đất cao, trồng ngô, lúa và các loại cây khác. Họ cũng có tay nghề cao trong nghề rèn đúc và thủ công mỹ nghệ.
Dân tộc H’Mông có văn hóa phong phú và đặc sắc, thể hiện qua các lễ hội và hoạt động văn nghệ. Trong những ngày đầu xuân, khi hoa đào, hoa mận bung nở trên những sườn núi, họ tổ chức các trò chơi dân gian như ném pao, múa khèn… để giao lưu và tìm bạn đời. Họ cũng ăn tết sớm hơn so với ngày tết âm lịch của các dân tộc khác. Những giá trị văn hóa của dân tộc H’Mong được bảo tồn và phát triển, góp phần làm giàu cho đời sống văn hóa của cộng đồng.
3. Dân tộc Điện Biên – Kinh
Người Kinh tại Điện Biên, với số lượng đứng thứ ba trong tổng số các dân tộc Điện Biên, tạo nên một cộng đồng đặc biệt với nền văn hóa độc đáo và phong phú. Cư trú ở khắp các huyện, thị, dân tộc Kinh tạo nên một bức tranh đa dạng về văn hóa. Tiếng Kinh, nằm trong nhóm ngôn ngữ Việt – Mường, là ngôn ngữ giao tiếp chính thức của người dân tộc Kinh ở Điện Biên. Nghề làm vườn, chăn nuôi gia súc, gia cầm và đánh bắt cá đều là những nghề phổ biến, đồng thời đó cũng là nguồn thu nhập quan trọng giúp duy trì cuộc sống ổn định của cộng đồng.
Phong tục và tập quán đặc sắc của người Kinh tại Điện Biên thể hiện rõ trong lối sống và tổ chức gia đình. Sự quan trọng của việc thờ cúng tổ tiên, với trách nhiệm thờ phụng ông bà cha mẹ đã khuất, là một nét đặc trưng. Đồng thời, việc xây dựng nhà đất và nhà xây là một biểu tượng của sự ổn định và phồn thịnh. Mặc dù mỗi thôn, xóm đều có đình, chùa, nhưng do số lượng người Kinh không nhiều nên hệ thống đình, chùa, miếu mạo rất ít. Tuy nhiên, những công trình này vẫn giữ được giá trị văn hóa lớn và đóng vai trò quan trọng trong tâm linh của cộng đồng.
Nền văn hóa của người Kinh tại Điện Biên không chỉ nổi bật ở lĩnh vực văn học truyền miệng, văn học viết mà còn ở các mảng nghệ thuật khác như âm nhạc, điêu khắc, hội họa. Với trình độ cao và sự phát triển sớm, văn hóa của người Kinh tại Điện Biên là một phần quan trọng, đóng góp vào sự đa dạng và phong phú của văn hóa dân tộc tại thành phố biên giới – Điện Biên.
4. Dân tộc Điện Biên – Dao
Dân tộc Dao, một trong những cộng đồng văn hóa độc đáo tại Điện Biên, đã góp phần quan trọng vào sự đa dạng và phong phú của văn hóa dân tộc. Các huyện Mường Nhé, Tủa Chùa là nơi cư trú chủ yếu của đồng bào Dao, với các nhóm như Dao quần trắng, Dao quần chẹt, Dao tiền, Dao thanh y, Dao đỏ, Mán, Đông, Trại, Xá… Nền kinh tế của người Dao chủ yếu dựa vào nghề trồng lúa nương và lúa nước, mang đến nguồn thu nhập ổn định cho cộng đồng. Ngoài ra, các nghề thủ công như dệt vải, rèn, mộc, làm giấy cũng phát triển mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu cuộc sống và góp phần làm nên bản sắc văn hóa của họ.
Đặc biệt, đối với người Dao, ngôi nhà không chỉ là nơi ẩn nấp mà còn là biểu tượng của đời sống tâm linh. Họ xây dựng những ngôi nhà đặc trưng như nhà sàn, nhà nửa sàn nửa đất, và nhà đất, thể hiện sự kết nối mạnh mẽ với thiên nhiên xung quanh. Ngoại hình và trang phục cũng là nét đặc trưng độc đáo của người Dao. Đàn ông thường để tóc dài, búi sau gáy hoặc chòm tóc trên đỉnh đầu, tạo nên hình ảnh mạnh mẽ và truyền thống. Trang phục của phụ nữ Dao được trang trí phức tạp với các hoa văn truyền thống, tạo nên sự duyên dáng.
Một điều đặc biệt khác là người Dao không sử dụng văn tự riêng mà thay vào đó là chữ Hán đã được Dao hóa, gọi là chữ Nôm Dao. Điều này chứng tỏ sự sáng tạo trong việc bảo tồn và phát triển văn hóa ngôn ngữ của họ. Với những nét độc đáo về văn hóa, nghệ thuật và đời sống, dân tộc Dao ở Điện Biên không chỉ là một phần quan trọng của bức tranh đa sắc màu văn hóa mà còn là điểm đến thu hút sự chú ý của du khách và những người yêu văn hóa dân tộc.
5. Dân tộc Điện Biên – Khơ Mú (Xá)
Dân tộc Khơ Mú là một trong những dân tộc có lịch sử lâu đời ở Điện Biên. Họ còn được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như Xá Cẩu, Mứn Xen, Pu Thênh, Tềnh, Tày Hạy. Họ tập trung sinh sống ở các huyện Điện Biên, Tuần Giáo, Điện Biên Đông, Mường Chà.
Người Khơ Mú theo đạo thờ cúng tổ tiên và thần linh thiên nhiên. Họ có nền kinh tế chủ yếu dựa vào nghề trồng lúa nương rẫy và làm thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên. Họ có nhiều phong tục tậ p quán độc đáo và giàu bản sắc văn hóa. Dù sống xen lẫn với người Thái và bị ảnh hưởng bởi văn hóa của họ, nhưng người Khơ Mú vẫn giữ được những nét riêng biệt và đặc trưng của mình. Văn hóa của đồng bào dân tộc Khơ Mú vẫn là một kho tàng lớn cần được bảo tồn và phát huy.
Tham khảo: Tất tần tật kinh nghiệm du lịch Điện Biên từ A – Z mới nhất 2023
6. Dân tộc Điện Biên – Hà Nhì
Dân tộc Hà Nhì, còn được biết đến với các tên gọi khác như U ní hay Xá u ní, là một dân tộc sinh sống chủ yếu ở vùng núi cao của huyện Mường Nhé. Họ theo đuổi nghề nông, trồng lúa nước và lúa mì trên các thửa ruộng bậc thang, nuôi gia súc và gia cầm. Họ xây nhà bằng đất sét, mái nhà lợp bằng rơm, có kiểu dáng thấp bé. Họ chọn xây nhà gần rừng để tránh gió lốc thường gặp ở vùng cao.
Người Hà Nhì có phong cách ăn mặc rất đặc trưng, giống như áo dài của người Kinh nhưng có nhiều chi tiết trang trí. Áo của họ có hai tà dài, được may bằng vải màu đỏ và vàng xen kẽ thành 36 vòng. Cổ áo được trang hoàng bằng các đồng xu bạc. Họ đội khăn rằn rặn màu sắc, có những sợi cườm treo dài, tay đeo nhiều vòng bạc.
7. Dân tộc Điện Biên – Giáy
Dân tộc Hà Nhì, đặc biệt là nhóm người Giáy, với tỷ lệ nhỏ trong dân số tỉnh còn được biết đến với các tên gọi như Nhắng, Dẳng, Xạ, đã góp phần làm phong phú bức tranh đa dạng về văn hóa và truyền thống ở khu vực này. Ngôn ngữ Tiếng Giáy của họ thuộc hệ thống ngôn ngữ Tày – Thái, là một phần quan trọng thể hiện sự đa dạng ngôn ngữ trong cộng đồng dân tộc.
Theo phong tục truyền thống, người Giáy coi trọng vị thế của người cha trong gia đình. Do đó, việc lấy họ cha là quan trọng, và phụ nữ mang thai tuân theo các nghi lễ kiêng cữ, cầu mong sự yên lành khi sinh nở. Thông qua việc ghi tên, ngày tháng năm sinh của đứa trẻ trên miếng vải đỏ, họ duy trì truyền thống tính tuổi và làm căn cứ cho việc xác định ngày cưới và giờ đám ma trong tương lai.
Nổi tiếng với hình thức hát giao duyên sôi nổi, người Giáy đưa vào văn hóa của họ một yếu tố giải trí và giao tiếp độc đáo. Khám phá về dân tộc Hà Nhì, đặc biệt là nhóm người Giáy, là một cơ hội tuyệt vời để hiểu rõ hơn về sự phong phú và độc đáo của văn hóa dân tộc Điện Biên.
8. Dân tộc Điện Biên – La Hủ
Lai Châu và Điện Biên là hai tỉnh có nhiều dân tộc thiểu số sinh sống, trong đó có dân tộc La Hủ. Họ có ngôn ngữ, văn hóa và phong tục riêng biệt, gắn liền với nhóm Tạng – Miến và Hà Nhì. Những giá trị văn hóa này được bảo tồn và phát huy qua các thế hệ, góp phần làm phong phú nền văn hóa đa dạng của vùng Tây Bắc. Dân tộc La Hủ có kỹ năng đan lát tre mây tinh xảo, tạo ra nhiều sản phẩm đẹp mắt và tiện dụng. Họ cũng có kiến trúc nhà ở độc đáo, với không gian linh thiêng bao gồm bàn thờ tổ tiên và bếp nằm trong gian ngủ của chủ nhà. Đây là nơi thể hiện sự kính trọng và gắn bó với tổ tiên trong cuộc sống hàng ngày.
Một nét đặc sắc của dân tộc La Hủ là tục ở rể, một phần của văn hóa truyền thống và là cầu nối giữa các thế hệ. Tục ở rể cho thấy sự quan tâm và chia sẻ của gia đình gái với gia đình trai, cũng như sự tôn trọng và hiếu thảo của con rể với cha mẹ vợ. Nhờ duy trì các nét văn hóa truyền thống, dân tộc La Hủ đã góp phần làm giàu cho bức tranh đa dạng văn hóa của khu vực.
9. Dân tộc Điện Biên – Lào
Lào Bốc, Lào Nọi, Thay, Thay Duổn, Thay Nguồn, Phu Thay, Phu Lào là những tên gọi khác nhau của dân tộc Điện Biên – Lào. Họ định cư ở các bản làng đông người, theo tín ngưỡng của đạo Phật và có nhiều nghề truyền thống như trồng lúa nước, dệt vải, rèn sắt, gốm sứ, chế tác bạc.
Người Lào ở huyện Điện Biên có điều kiện sống tốt hơn so với nhiều nơi khác. Họ cũng biết giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa đặc trưng của dân tộc mình trong quan hệ với các dân tộc khác trên địa bàn.
10. Dân tộc Điện Biên – Lự
Người Lự là một trong những cư dân đầu tiên của vùng Xam Mứn (Điện Biên), nơi họ đã khai hoang nhiều ruộng đồng và xây dựng Xam Mứn (Tam Vạn). Họ đã trị vì Mường Then theo chế độ cha truyền con nối, các lãnh chúa người Lự đã thay phiên nhau cai quản vùng đất Mường Trời từ ít nhất thế kỷ XI – XII. Tuy nhiên, vào thế kỷ thứ XVIII, do bị chiến tranh tàn phá, dân số người Lự suy giảm nghiêm trọng, buộc họ phải tản cư đi nhiều nơi, trong đó có một số người chạy lên vùng núi Phong Thổ, Sìn Hồ (Lai Châu).
Người Lự có truyền thống canh tác từ xa xưa, họ trồng vườn bên cạnh nhà và ưa thích ăn cơm nếp, ớt, chè và thuốc lào. Trang phục của người Lự rất đẹp mắt, với những hoa văn sặc sỡ trên nền vải chàm. Người Lự sống ở nhà sàn hai mái, mái sau ngắn hơn mái trước.
Tham khảo: Tour du lịch Điện Biên – Tà Xùa – Mộc Châu – Mường Phăng 4N3Đ
Điện Biên là một vùng đất có nhiều dân tộc sinh sống, mang trong mình những nét đẹp văn hóa đặc sắc, được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Những dân tộc Điện Biên không chỉ gắn bó với mảnh đất khó khăn, mà còn có những đóng góp quan trọng cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong lịch sử, Điện Biên đã chứng kiến những cuộc chiến tranh khốc liệt, nhưng cũng là nơi ghi dấu ấn của tinh thần anh hùng, đoàn kết và yêu thương của nhân dân. Đến với du lịch Điện Biên cùng Tourhot24h.vn, bạn sẽ có cơ hội khám phá những màu sắc văn hóa phong phú và đa dạng của các dân tộc Điện Biên.
