Chùa Trấn Quốc là một di tích lịch sử văn hóa nổi tiếng của Hà Nội, nằm bên bờ Hồ Tây. Đây là một ngôi chùa cổ kính và linh thiêng, được xem là biểu tượng của nền Phật giáo Việt Nam. Nơi đây có nhiều kiến trúc độc đáo và tinh xảo, mang đậm dấu ấn của các triều đại phong kiến. Chùa Trấn Quốc không chỉ là một điểm du lịch hấp dẫn cho những người yêu thích văn hóa và tôn giáo, mà còn là một không gian tâm linh lý tưởng cho những ai muốn tìm kiếm sự thanh tịnh và an lạc trong cuộc sống.
Hãy để Tourhot24h.vn đồng hành cùng bạn trên chuyến hành trình khám phá chùa Trấn Quốc – một trong những di sản văn hóa của thủ đô văn hiến.
1. Chùa Trấn Quốc ở đâu?
Chùa Trấn Quốc là một ngôi chùa cổ và được giữ gìn tốt nhất ở Hà Nội, nằm trên bán đảo nhỏ giữa mặt nước Hồ Tây. Ngôi chùa này có lịch sử hơn 1500 năm, từng là trụ sở của Phật giáo Thăng Long thời Lý – Trần, và là nơi các vị vua chúa thường đến cầu nguyện và tu hành. Chùa Trấn Quốc có kiến trúc độc đáo, phù hợp với nguyên lý của Phật giáo, tạo nên một không gian thanh tịnh và uy nghi. Nơi đây cũng là điểm du lịch tâm linh nổi tiếng của thủ đô, thu hút hàng triệu du khách trong và ngoài nước mỗi năm. Năm 2016, chùa Trấn Quốc đã được báo Daily Mail của Anh bình chọn là một trong 16 ngôi chùa đẹp nhất thế giới, khẳng định giá trị văn hóa và tinh thần của ngôi chùa này.
2. Lịch sử chùa Trấn Quốc
Theo các tài liệu sử sách ghi lại, chùa Trấn Quốc đã được xây dựng vào năm 541 thời Tiền Lý với tên gọi ban đầu là chùa Khai Quốc. Ban đầu ngôi chùa nằm tại bãi đất làng Yên Hoà, là làng Yên Phụ ngày nay. Vào năm 1440, khi đất nước đang gặp nhiều sóng gió, vua Lê Thái Tông đã chính thức đổi tên chùa thành chùa An Quốc với hy vọng mang lại bình yên và sự trường thọ cho đất nước. Vào năm 1615, dưới thời vua Lê Kính Tông, chùa được di dời sang Yên Phụ và xây dựng trên nền tảng của điện Hàn Nguyên (nhà Trần) và cung Thuý Hoa (nhà Lý). Khi đó, chúa Trịnh đã cho xây dựng hành lang hai bên tả hữu và tu sửa cổng tam quan.
Vào đầu triều đại nhà Nguyễn, ngôi chùa được trùng tu lại rất hoành tráng với việc đắp thêm tượng và đúc chuông. Năm 1821, khi vua Minh Mạng đến thăm quan chùa, ngài đã ban 20 lạng bạc để mở rộng và tu sửa chùa. Năm 1842, vua Thiệu Trị đã đổi tên chùa thành Trấn Bắc và ban 200 quan tiền và 1 đồng vàng lớn cho công tác bảo tồn. Tuy nhiên, dân chúng vẫn gọi chùa này theo tên cũ là Trấn Quốc, và từ đó cho đến ngày nay tên gọi này đã trở thành thiên văn địa lý của đất nước. Dù đã trải qua hàng nghìn năm và biết bao thăng trầm, chùa Trấn Quốc vẫn được bảo tồn và tôn tạo để giữ gìn vẻ đẹp trang nghiêm và tâm linh cho ngôi chùa cổ kính này.
3. Kiến trúc chùa Trấn Quốc
Chùa Trấn Quốc nằm trên một hòn đảo duy nhất của Hồ Tây, đây là hồ nước ngọt lớn nhất ở Hà Nội. Khu vực xung quanh Hồ Tây từ thời Hai Bà Trưng (40 – 43) dân cư rất thưa thớt, có các hang động và rừng cây bao phủ. Tuy nhiên, cảnh quan nơi đây bây giờ đã thay đổi rất nhiều so với quá khứ. Hiện tại, bờ hồ có đường lớn bao quanh và các công trình hiện đại được xây dựng, một mặt thể hiện sự hoàn thiện kiến trúc của thành phố, nhưng mặt khác vô tình phá vỡ cảnh quan lịch sử và tâm linh của dân cư bản địa.
Giống như các ngôi chùa khác tại Việt Nam, chùa Trấn Quốc được xây dựng với kết cấu và nội thất sắp xếp theo nguyên tắc khắt khe của Phật giáo. Ngôi chùa gồm nhiều lớp nhà với ba ngôi đền chính là tiền đường, nhà thiêu hương và thượng điện nối thành hình chữ Công. Tiền đường hướng về phía tây, còn hai bên nhà thiêu hương và thượng điện là hai dãy hành lang. Gác chuông, nằm trên trục sảnh đường chính, là một ngôi nhà ba gian. Bên phải là nhà tổ và bên trái là nhà bia.
Trong chùa hiện nay, có 14 tấm bia đang được lưu giữ và trên đó khắc năm 1815 có bài văn của tiến sĩ Phạm Quý Thích ghi lại việc tu bổ lại chùa sau một thời gian dài đổ nát. Phía sau chùa, có một số mộ tháp cổ từ thời kỳ Vĩnh Hựu và Cảnh Hưng (thế kỷ 18) và khuôn viên chùa có Bảo tháp lục độ đài sen được xây dựng năm 1998. Mặc dù đã tồn tại hàng nghìn năm và trải qua nhiều lần trùng tu và sửa chữa, tuy nhiên kiến trúc chùa vẫn giữ được sự trang nghiêm và tâm linh, nhưng không tránh khỏi bị pha tạp phong cách kiến trúc của các thời kỳ khác . Tuy nhiên, nét đẹp của ngôi chùa vẫn luôn được giữ gìn và trân trọng. Chùa Trấn Quốc được công nhận là Di tích Lịch sử Văn hoá cấp quốc gia.
4. Tham quan chùa Trấn Quốc có gì?
4.1. Vẻ đẹp cổ kính ở chùa Trấn Quốc
Chùa Trấn Quốc là một trong những ngôi chùa cổ kính và đẹp nhất của thủ, tọa lạc giữa một không gian thiên nhiên hùng vĩ và thanh bình. Chùa không chỉ là nơi thể hiện nét đẹp văn hóa và nghệ thuật của Việt Nam, mà còn là nơi ghi lại dấu ấn lịch sử và tôn giáo của đất nước. Chùa được xây dựng từ thời Lý Nam Đế, theo phong cách kiến trúc Tây Tạng, với nhiều công trình nổi bật như tháp Bảo Tháp, điện Tam Quan và các tượng Phật quý giá.
Chùa Trấn Quốc cũng là trung tâm của các hoạt động tâm linh của Phật giáo Việt Nam, như lễ Phật đản, lễ cầu siêu và lễ đại thọ. Những hoạt động này không chỉ là cách để tín đồ Phật giáo thể hiện lòng thành kính và sự hiệp nhất, mà còn là cách để du khách có thể trải nghiệm và tìm hiểu về tinh thần Phật giáo. Vì vậy, chùa Trấn Quốc không những là một điểm đến du lịch hấp dẫn mà còn là một nơi mang lại sự thanh thản và trang nghiêm cho người tham quan. Khi đến chùa, du khách có thể ngắm nhìn cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp và cảm nhận được sự linh thiêng của không gian Phật giáo, giúp họ tìm thấy sự bình an và hạnh phúc trong cuộc sống.
4.2. Bảo tháp lục độ đài sen
Một điểm đến không thể bỏ qua khi đến chùa Trấn Quốc là bảo tháp lục độ đài sen nổi bật ở vị trí trung tâm. Đây là một công trình kiến trúc độc đáo và uy nghi, được khởi công vào năm 1998. Tòa bảo tháp cao 15m, gồm 11 tầng, có màu nâu đỏ rực rỡ. Trên mỗi tầng, có 6 ô cửa hình vòm, trong đó có một tượng Phật A Di Đà làm bằng đá quý màu trắng – tạo nên một không gian linh thiêng và tinh tế. Đỉnh tháp được trang trí bằng đài sen chín tầng (hay còn gọi là cửu phẩm liên hoa) cũng làm bằng đá quý. Thượng tọa Thích Thanh Nhã, Uỷ viên Hội đồng trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam và Trụ trì chùa Trấn Quốc, cho biết ý nghĩa của sự đối xứng này là: “Hoa sen biểu hiện cho Phật tính chân, như tính sinh ở dưới bùn mà không bị ô uế. Bồ đề là trí giác, trí tuệ vô thượng. Tất cả đều phản ánh bản thể và hiện tượng của các pháp”.
4.3. Cây bồ đề Trấn Quốc
Cây Bồ Đề là biểu tượng linh thiêng quan trọng của chùa Trấn Quốc, có tuổi đời hơn 60 năm. Cây nằm ngay trước tòa bảo tháp lục độ đài sen, góp phần tạo nên vẻ đẹp và uy nghi của ngôi chùa. Cây bồ đề có nguồn gốc từ cây Đại bồ Đạo Tràng – cây mà Phật Thích Ca đã dùng để thuyết pháp cách đây 25 thế kỷ trước. Cây bồ đề chùa Trấn Quốc tượng trưng cho sự minh triết, nhân từ và từ bi của Đức Phật với muôn loài. Hàng năm, có rất nhiều du khách đến chùa để cúng dường, lễ Phật và cầu nguyện, mong muốn được an lạc và hạnh phúc trong cuộc sống.
4.4. Nhà tiền đường
Một trong những công trình nổi tiếng của chùa Trấn Quốc là nhà tiền đường, hướng về phía tây, đối diện với nhà tam bảo – nơi thờ cúng và tôn kính các vị Phật. Nhà tiền đường chứa đựng nhiều tác phẩm điêu khắc Phật giáo độc đáo và quý hiếm. Đặc biệt, bức tượng Phật Thích Ca Nhập Niết Bàn bằng gỗ, sơn mài, trang hoàng vàng lấp lánh – được coi là bức tượng Phật nằm đẹp nhất ở Việt Nam – thu hút hàng nghìn Phật tử từ khắp nơi đến chiêm bái và cầu nguyện.
4.5. Thượng điện đường
Thượng điện đường là một không gian đặc biệt, là nơi trưng bày 14 tấm bia, trên đó ghi lại những bài thơ của những danh nhân xuất sắc, đạt được danh hiệu trạng nguyên và tiến sĩ. Bên cạnh đó, các bia văn còn cung cấp những thông tin chi tiết và mô tả chân thực về quá trình xây dựng Chùa Trấn Quốc qua các triều đại phong kiến, giúp cho người đời hiện tại có thể nắm bắt rõ ràng hơn về lịch sử và di sản văn hóa của ngôi chùa này.
5. Giá trị và ý nghĩa của chùa Trấn Quốc
Chùa Trấn Quốc là một ngôi chùa cổ kính, thuộc hệ phái Bắc Tông, nơi thờ cúng Phật Thích Ca Mâu Ni, Phật Bà Quan Âm và Phật A Di Đà. Bên cạnh đó, chùa còn có khu thờ các vị thần Quan Vũ, Quan Bình, Chu Thương, Đức Ông và các thị giả. Theo lịch sử, chùa Trấn Quốc được Viện Viễn Đông Bác cổ của Pháp đánh giá cao về giá trị lịch sử và kiến trúc, xếp vào top 10 công trình của Đông Dương. Dù gặp nhiều khó khăn trong quá trình bảo tồn, chùa vẫn giữ được nét đẹp văn hóa đặc trưng. Năm 1962, chùa được công nhận là Di tích lịch sử – văn hóa cấp Quốc gia. Chùa Trấn Quốc là niềm tự hào của Phật giáo Việt Nam, là di sản quốc gia mang dấu ấn của lịch sử và văn hóa. Hiện nay, chùa là một trong những địa điểm tâm linh nổi bật của Hà Nội, thu hút nhiều du khách và Phật tử đến chiêm bái. Chùa là nơi an nhiên của Phật pháp, là niềm kiêu hãnh và tôn kính của người Việt Nam.
Với lịch sử lâu đời, từng là trung tâm Phật giáo của Thăng Long xưa. Các triều đại Lý, Trần thường đến chùa để cầu an trong các ngày lễ, Tết. Ngày nay, chùa Trấn Quốc vẫn là một trong những địa điểm tâm linh nổi tiếng của Hà Nội, thu hút đông đảo khách du lịch và những tín đồ Phật giáo đến tham quan, lễ bái.
6. Giờ mở cửa của chùa Trấn Quốc
Chùa mở cửa đón khách từ 8h00 đến 16h00 các ngày trong tuần, trừ mùng 1 và rằm thì kéo dài từ 6h00 đến 20h00. Đặc biệt, vào dịp Tết Nguyên Đán, chùa mở cửa suốt đêm để chào đón Phật tử đến cầu nguyện cho một năm mới an lành và hạnh phúc. Đây là hoạt động tôn giáo rất trang nghiêm và quý giá với những người tu theo Phật pháp, và chùa Trấn Quốc luôn sẵn sàng là nơi an nhiên cho họ trong thời khắc giao thừa.
7. Những điểm tham quan nổi tiếng gần chùa
Chùa Trấn Quốc nằm tại vị trí đắc địa, bên bờ Hồ Tây và gần trung tâm của thủ đô. Sau khi chiêm ngưỡng vẻ đẹp của chùa, bạn có thể đến khám phá những địa điểm du lịch hấp dẫn của Hà Nội. Dưới đây là một số địa điểm nổi tiếng mà Tourhot24h.vn muốn gợi ý cho bạn.
7.1. Vườn Bách Thảo
Vườn Bách Thảo là một trong những địa điểm du lịch nổi tiếng của thủ đô, nơi được mệnh danh là “lá phổi xanh” của đô thị. Đến đây, bạn sẽ được hòa mình vào thiên nhiên trong lành và yên bình, tránh xa những phiền muộn và ồn ào của cuộc sống hiện đại. Vườn Bách Thảo rộng lớn và thoáng mát, là nơi lý tưởng để bạn nghỉ ngơi và thư giãn vào những ngày nghỉ. Bạn cũng có thể chiêm ngưỡng những loài cây quý hiếm và độc đáo, có những cây to đến nỗi không thể bao quanh bằng tay. Đây là thành quả của sự nỗ lực và tài năng của các kiến trúc sư Pháp, đã tạo ra một công viên xanh mướt và sang trọng, mang đậm dấu ấn văn hóa và lịch sử.
7.2. Đền Quán Thánh
Nếu bạn muốn chiêm ngưỡng một không gian đẹp như tranh vẽ của sớm thu tại Hồ Tây, thì chắc hẳn đã từng nghe qua câu thơ: “Gió đưa cành trúc la đà – Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương”. Tiếng chuông Trấn Vũ vang rền từ Đền Quán Thánh nằm sát bên Hồ Tây, không chỉ là âm thanh đặc trưng của địa danh này, mà còn xuyên suốt trong tiềm thức và ấn tượng của người dân Hà Nội qua hàng thế kỷ. Đền Quán Thánh, một trong bốn ngôi đền linh thiêng, đảm nhiệm vai trò bảo vệ cho Thăng Long đã trở thành biểu tượng văn hóa tâm linh của vùng đất Kinh Kỳ. Đặc biệt, vào những ngày xuân, du khách đến Đền Quán Thánh cầu an, trong khi vào những ngày thường thì đây vẫn là điểm du lịch hấp dẫn không nên bỏ lỡ.
7.3. Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh
Lăng Bác Hồ, hay còn được biết đến với tên gọi lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, lăng Hồ Chủ tịch, là công trình kiến trúc lịch sử mang ý nghĩa to lớn, nơi lưu giữ thi hài của người lãnh đạo vĩ đại của dân tộc Việt Nam. Lăng được xây dựng trên nền đài cũ ở trung tâm quảng trường Ba Đình, nơi từng chứng kiến những sự kiện trọng đại do Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì. Di tích lịch sử này nằm ở địa chỉ số 2 Hùng Vương, phường Điện Bàn, quận Ba Đình, thủ đô Hà Nội.
Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh được xây dựng và hoàn thành vào ngày 29/08/1975, bao gồm 3 tầng với kích thước chiều cao là 21,6m và rộng 41,2m. Tầng dưới có hình tháp ba bậc, lớp giữa là kết cấu trung tâm của lăng gồm phòng đặt thi hài và những hành lang, cầu thang. Bên ngoài lăng được phủ bằng đá granite màu xám, bên trong được trang trí bằng đá xám và đỏ sáng bóng. Bốn mặt của lăng có các cột vuông bằng đá hoa cương, tầng trên cùng là mái lăng tam giác. Mặt chính có chữ: “CHỦ TỊCH HỒ-CHÍ-MINH” bằng đá hồng đậm. Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh được bao quanh bởi những khu vườn đẹp, nơi có hơn 250 loài cây cỏ từ các vùng miền khác nhau của Việt Nam.
Theo di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh mong muốn hài cốt của Bác sẽ được rải khắp ba miền Tổ quốc. Tuy nhiên, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa III đã quyết định bảo quản lâu hơn thi hài của người, vì lý do tôn trọng ý nguyện và tình cảm của nhân dân. Nhờ đó, người dân cả nước, đặc biệt là người dân miền Nam, du khách nước ngoài có thể đến thăm viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh.
7.4. Hoàng thành Thăng Long
Kinh thành Thăng Long là một trong những địa điểm du lịch nổi tiếng nhất của Hà Nội, nơi ghi dấu nhiều sự kiện quan trọng trong lịch sử và văn hóa Việt Nam. Với mỗi triều đại, kinh thành lại lưu giữ những dấu tích và là minh chứng cho cuộc đấu tranh giữ nước dân tộc, đồng thời tiếp nối và phát triển văn hóa, nghệ thuật qua từng thời kỳ. Từ triều đại Lý đến Trần, Lê, Nguyễn và các vua chúa khác, Hoàng thành Thăng Long là sự bảo tồn tuyệt vời của văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam. Kinh thành cũ đã chứng kiến những sự kiện lịch sử và trở thành chứng nhân cho cuộc đấu tranh không ngừng giữa dân tộc Việt Nam và giặc ngoại xâm, đồng thời cũng là biểu tượng cho sự tiếp nối và phát triển văn hóa giữa các giai đoạn lịch sử.
7.5. Phủ Tây Hồ
Nếu bạn là những người quan tâm đến tín ngưỡng thờ mẫu, thì điểm dừng chân không thể bỏ lỡ tại Hà Nội chính là phủ Tây Hồ – một đền đẹp và linh thiêng nhất tại thủ đô. Phủ Tây Hồ là nơi thờ vọng Công chúa Liễu Hạnh – một vị thần quan trọng trong tín ngưỡng thờ mẫu. Nơi đây nằm bên bờ Hồ Tây, tại số 52 phố Đặng Thai Mai, phường Quảng An, quận Tây Hồ. Ngôi đền có kiến trúc độc đáo và linh thiêng, thu hút hàng triệu du khách và người dân đến cầu bình an, may mắn và ước nguyện. Theo các tài liệu lịch sử, phủ Tây Hồ được xây dựng vào thế kỷ 17, tuy nhiên những tác phẩm văn học và di tích lịch sử ra đời đầu thế kỷ 20 như Thăng Long cổ tích khảo, Long Biên bách nhị vịnh, Tây Hồ chí, Hà Thành linh tích cổ lục,… không đề cập đến Phủ Tây Hồ. Điều này cho thấy ngôi đền đã được bảo quản và phát triển qua nhiều thời kỳ.
Chùa Trấn Quốc là ngôi chùa lâu đời nhất ở Hà Nội, là điểm đến hấp dẫn cho cả những người theo đạo Phật và những du khách muốn khám phá văn hóa và tín ngưỡng của người Việt. Từ xa, tháp chùa cao chót vót trên nền trời xanh, nằm giữa lòng Hồ Tây, tạo nên một hình ảnh đẹp và đặc trưng của thủ đô. Chùa Trấn Quốc mang đến cho bạn một không gian yên tĩnh, ấm cúng và những giá trị tâm linh cao quý. Hãy cùng Tourhot24h.vn tham gia một chuyến đi đến chùa Trấn Quốc để có thể quên đi những bộn bề cuộc sống, tận hưởng không khí thiền môn và lắng nghe những câu chuyện lịch sử huy hoàng của ngôi chùa này.
